ΦΑΡΟΣ ΠΑΠΑΣ ΙΚΑΡΙΑ www.faroi.com

ΦΑΡΟΣ ΨΑΡΟΜΥΤΑΣ

Τετάρτη 15 Ιουλίου 2009

Ο φάρος Γρηάς της Άνδρου

Ο φάρος Γρηάς της Άνδρου 6/12/2007




Στην ανατολική πλευρά ενός από τα ομορφότερα νησιά του κόσμου, της Άνδρου, στην νοτιοανατολική άκρη του κόλπου Βιτάλη, μέσα από την ακτή και σε εστιακό ύψος 86 μέτρων, βρίσκεται ο Φάρος της Γρηάς.
Ο πέτρινος Φάρος Γρηάς
Άνδρου, χτίστηκε και πρωτολειτούργησε το 1914.Με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο, με χαρακτηριστι­κό ερυθρό, μία αναλαμπή ανά δύο λεπτά και φω­τοβολία 14 ναυτικών μιλίων. Βρίσκεται σε στίγμα 37°54',0Β γεωγραφικό πλάτος και 24°57',4Α γεω­γραφικό μήκος.
Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε σβηστός. Επαναλειτούργησε το 1945 στα πλαί­σια της ανασυγκρότησης του φαρικού δικτύου, με πηγή ενέργειας πάλι το πετρέλαιο.
Το 1984 τα μηχανήματα πετρελαίου αντικατα­στάθηκαν, ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε και λειτούργησε ως αυτόμα­τος ηλεκτρικός.
Με χαρακτηριστικό μια λευκή αναλαμπή ανά 20 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 25
ναυτικών μιλίων. Φαροφύλακας είναι ο κ. Μιχάλης Τριανταφυλλάκης. Ο λόγος σ' αυτόν.
«Παλαιότερα ο Φάρος της Γρηάς ήταν λίγο διαφορετικός. Έξω α­πό το κτίριο υπήρχε φούρνος που έφτιαχναν το ψωμί τους οι φαρο­φύλακες, αλλά εγώ δεν τα πρόλαβα αυτά. Μπήκα το 1975 στην Υπη­ρεσία, αφού τελείωσα τη Σχολή Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού στη Σχολή "Απόστολος Παύλος" στον Πειραιά. Δεν με τραβούσε, όμως, η θάλασσα. Και να σου πω γιατί δεν πήγα. Συγχρόνως με τη Σχο­λή, εργαζόμουν και σε ένα συνεργείο μηχανικό -θυμάμαι είχαμε φτιάξει τις μηχανές σε ένα μικρό καραβάκι 1.500 τόνων, στον Πει­ραιά.
Μας είπε ο Α' μηχανικός του πλοίου να μείνουμε μέσα, το συ­νεργείο, και να βγούμε μέχρι την Αίγινα δοκιμαστικό ταξίδι. Όταν βγήκαμε είχε θάλασσα. Μας έκαναν το τραπέζι και είχαν, θυμάμαι, μακαρόνια με κρέας. Τα πιάτα φεύγανε από πάνω από το τραπέζι και το στομάχι μου είχε φύγει από τη θέση του. Σκέφτηκα, πού πάω; Τι πάω να κάνω; Μου άρεσε όμως η θάλασσα, η θάλασσα "απ' έξω".
Η
φυσική ζωή, το βουνό, το ψάρεμα που είχα και έχω πάντα χόμπι. Τα συνδύασα λοιπόν όλα στη ζωή του φαροφύλακα. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Ήξερα πώς είναι η ζωή του φαροφύλακα, γιατί ζούσα εδώ, κοντά στο Φάρο. Το έκανα και το κάνω επειδή μου άρεσε, όχι σαν αγγαρεία. Γι' αυτό και δεν το έχω μετανιώσει».
ΦΑΡΟΣ ΨΑΘΟΥΡΑΣ ΑΛΟΝΝΗΣΟΥ
«Ήταν ο πρώτος Φάρος («Ε», 8/2000) στον οποίο υπηρέτησα. Έμεινα περίπου 18 μήνες και αμέσως μετά πήγα στο Σίγρι της Λέ­σβου για άλλους 18. Υπήρχε τότε διαταγή να κάνεις τρία χρόνια ε­κτός του νομού σου. Μετά από αυτά τα τρία χρόνια ήρθα εδώ όπου είμαστε αυτή τη στιγμή. Αργότερα πήγα για ένα χρόνο στο Καστε­λόριζο («Ε», 1/2001), έπειτα για λίγο στη Φάσσα, μετά ξανά εδώ στην Άνδρο. Στη συνέχεια βρέθηκα στην Παραπόλα («Ε», 5/2002) για ένα χρόνο, γύρισα πάλι στην Άνδρο, μετά πάλι στο Σίγρι και τελικά εδώ».
Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ ΦΑΡΟ
«Η βραχονησίδα Ψαθούρα απέχει 30 μίλια από το νησί της Αλον­νήσου। Βρέθηκα εκεί ως πρωτοδιόριστος φαροφύλακας το 1975 και συνάντησα τους γέροντες φαροφύλακες που ήταν έτοιμοι να βγουν στη σύνταξη. Ξεκίνησα να πάω βάρδια στο Φάρο με κάποιον Γιώργο Αλεξίου, ο οποίος έπαιρνε παρέα και τη γυναίκα του την κυρά Μαρία. Με υποδέχτηκαν εγκάρδια, πήραμε τρόφιμα για 15 μέρες και ετοι­μαστήκαμε να φύγουμε την επόμενη το πρωί. Ξεκινήσαμε και στο δρόμο μάς βρήκε μεγάλη θαλασσοταραχή, 9 μποφόρ. Ξανασκέφτηκα, που πάω... Δεν μιλούσα, αλλά αρκετές φορές μου πέρασε η ιδέα να γυρίσω πίσω. Με είδε ο γέροντας και άρχισε να με παρηγορεί
Μου έλεγε "έτυχε σήμερα, που ήταν η πρώτη σου φορά, δεν γίνεται ποτέ αυτό, έτυχε, μην απογοητεύεσαι". Προσπαθούσε να με τονώσει με κάθε τρόπο. Κάποια στιγμή φτάσαμε στην Ψαθούρα. Ο
καπετάνιος του καϊκιού ήταν έμπειρος, το σκάφος μεγάλο, και προσέγγισε στην παραλία που απάγκιαζε ο καιρός -ήταν φρέσκια τραμουντάνα. Κατέ­βασε ο ναύτης μία μικρή βαρκούλα, μπήκε μέσα, ανέβαινε η βάρκα πά­νω, κατέβαινε κάτω. Πώς να πηδήσω μέσα; Ο γέροντας σε κάποια στιγ­μή που η βάρκα ήταν στο ύψος του καϊκιού, πηδάει. Περίμενε και η κυ­ρά Μαρία, πήδηξε και αυτή και την έπιασαν. Ρίξαμε τα πράγματα, τε­λευταίος εγώ, αφού είχα παρατηρήσει τι είχαν κάνει οι άλλοι, το πέτυχα το βαρκάκι! Θα τη θυμάμαι πάντα αυτήν την πρώτη μου εμπειρία. Οι ψαράδες ήταν εκεί όλοι φίλοι μας. Μπορώ να σου πω ότι σιχάθηκα τον αστακό. Τα καλοκαίρια ο Φάρος έμοιαζε με ταβέρνα. Μαζευόμασταν πάνω από δέκα άτομα. Ομορφιές. Πολύ καλός ψαρότοπος. Εκεί έμαθα την τέχνη τού ψαρέματος, που αγνοούσα. Ζούσαν και έκαναν περι­ουσίες πολλοί ψαράδες στην Αλόννησο, καλοί, σωστοί επαγγελμα­τίες. Η Παραπόλα των Σπετσών, παρόλο που και εκείνη απέχει τριάντα μίλια από τις Σπέτσες, είναι δύσκολο μέρος, άγριο. Δεν μου άρεσε. Η Ψαθούρα είναι πολύ καλύτερη. Ερχόντουσαν ψαράδες, τουρίστες, κυρίως Ιταλοί. Περάσαμε πολύ καλύτερα».
«ΤΩΡΑ ΘΑ ΠΑΜΕ ΜΕ Τ’ ΑΣΤΕΡΙΑ»
«Θα σου πω το ιστορικό της που μου έχει μείνει. Γινόταν η αλλαγή βάρδιας, ήμασταν εμείς μέσα με το συνάδελφο Θανάση Αστριδάκη α­πό τη Χαλκίδα κοντά. Βγαίναμε εξόδου και ερχόντουσαν οι δύο αντι­καταστάτες μας. Απείχαμε από τις Σπέτσες τριάντα μίλια. Φρεσκάρισε ο καιρός όταν βγαίναμε, πάλι εννέα μποφόρ. Ο καπετάνιος που εί­χαμε, ο Νίκος Οικονόμου με το ψαράδικα του, με εμπιστευόταν στο τι­μόνι. Φορούσα ένα μπουφάν κλειστό κι ερχόταν πάνω από το κεφάλι μου το
κύμα ζωντανό. Ο Θανάσης ήταν κάτω στις κουκέτες, δεν μπο­ρούσε να κουνήσει. Ο καπετάνιος σε κάποια στιγμή έφυγε να πάει να βάλει το φλόκο, που κρατάει το καΐκι σταθερό. Όπως λύνει το σκοινά­κι του, τον σηκώνει ο άνεμος κι αυτόν μαζί. Με το ένα του χέρι έπιασε τα ρέλια και με το άλλο το σκοινί του φλόκου. Εγώ του φώναζα "άσε το σκοινί", τελικά το άφησε κι έπεσε πάνω στο κατάστρωμα. Αν έπε­φτε στη θάλασσα πώς θα τον περισυνέλλεγα; Έρχεται στο τιμόνι, γυ­ρίσαμε το σκάφος στα πρίμα, και το σκοινί με το φλόκο ήρθε δίπλα, το έπιασε και το έδεσε. Ταξιδεύαμε και στις Σπέτσες δεν φτάναμε. Σε τρεις ώρες έπρεπε να είχαμε φτάσει, περάσαμε πέντε, πέρασαν έξι, κοιτάμε τον μπούσουλα και βλέπουμε ότι έδειχνε λάθος η πυξίδα, εί­χε νυχτώσει κι εμείς πηγαίναμε για Πελοπόννησο! Να γιατί ήταν έ­μπειρος. Το αντιλήφθηκε και λέει "τώρα θα πάμε με τ' αστέρια", γυ­ρίσαμε άλλη πορεία και στις επτάμιση ώρες μπήκαμε στο λιμάνι των Σπετσών. Εκεί έκοβε ο άνεμος. Όμως παρακάλεσα τον καπετάνιο να μας πάει στην Πελοπόννησο για να πατήσουμε καλά στεριά»...
ΣΤΟ ΦΑΡΟ ΤΗΣ ΦΑΣΣΑΣ
«Όσο για τη Φάσσα, το Φάρο του Κάβο Ντόρο, θυμάμαι έντονα έ­να περιστατικό. Ήμουν βάρδια με τον Νίκο Βιταλιώτη. Φιλοξενούσα­με και ένα θείο του, συνταξιούχο φαροφύλακα. Συμφωνήσαμε με τον Νίκο να ανάψει το Φάρο, γιατί ήταν με πετρέλαιο τότε, να τον κουρ­δίσει, και εμείς με το θείο του να πάμε να ρίξουμε πετονιές στην πε­ριοχή του Κάβο Ντόρο. Πιάσαμε διάφορα ψάρια και φτιάξαμε ωραι­ότατη κακαβιά.Ήπιαμε τα κρασάκια μας, συζητήσαμε ωραία και εί­παμε την άλλη μέρα το πρωί εγώ και ο γέροντας να κατεβούμε στην πόλη να πάρουμε τα απαραίτητα τρόφιμα. Έσβησα το πρωί το Φάρο, ετοιμάσαμε καφέδες με το θείο του, επήγαμε στο καθιστικό του φά­ρου και όταν ήταν έτοιμο το πρωινό, φωνάζω στο συνάδελφο να έρ­θει. Δεν απάντησε. Σε λίγο τον ξαναφωνάζω. Τίποτα. Άκουσα όμως σαν να πέφτει ένα γυαλί να σπάζει. Η πόρτα του δωματίου του ήταν μισάνοιχτη. Την ανοίγω και βλέπω το κεφάλι του στο κρεβάτι, τα πό­δια του προς τα κάτω και να μην μπορεί να σηκωθεί. Τα δε χείλη του, το σαγόνι του, είχαν ελαφρά στραβώσει. Κατάλαβα ότι είναι εγκεφα­λικό
Δεν του είπα τίποτα να μην τον τρομάξω, τον ξάπλωσα και έτρε­ξα στο τηλέφωνο। Πήρα τους τοπικούς αγροτικούς γιατρούς στο Γαύριο και στο Μπατσί και συνεννοηθήκαμε να τους πάρω με το αυτοκίνη­το। Άφησα πίσω τον συνταξιούχο και έναν τσοπάνο συγγενή τους, και φεύγω να φέρω τους δύoγιατρούς. Τον βλέπουν, κάνουν διάγνωση, ε­γκεφαλικό, ειδοποιώ την Υπηρεσία Φάρων και μέσα σε 20 λεπτά το ε­λικόπτερο βρισκόταν έξω από το Φάρο της Φάσσας. Τον πήγαν στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, επανήλθε, σήμερα περπατάει, μόνο στο χέρι τού έχει μείνει κάτι. Πάντοτε στους Φάρους πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Θα μπορούσα να είχα φύγει εκείνο το πρωί χω­ρίς να τον φωνάξω. Και πρέπει να είμαστε γρήγοροι σε αντιδράσεις σε τέτοιες καταστάσεις. Συνειδησιακά αισθάνομαι ευχαριστημένος ό­πως εξελίχθηκαν τα γεγονότα».
ΠΩΣ ΠΕΡΝΑ 0 ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΟΥΣ ΕΡΗΜΟΥΣ
ΦΑΡΟΥΣ
«Είμαι άνθρωπος που μου αρέσει το διάβα­σμα. Δεν μου έμενε ποτέ χρόνος κενός. Έχω τόσο πολλά να κάνω. Η γνώση είναι που με γεμίζει σαν άνθρωπο. Γνωρίζω ότι τίποτα δεν γνω­ρίζω και διαβάζω συνεχώς. Είμαι όμως και άνθρωπος της
μουσικής. Από οκτώ ετών άρχισα να τραγουδώ και να γρατζουνάω μια παλιά κι­θάρα που υπήρχε στο σπίτι. Είχα και ακούσματα, γιατί ο πατέρας μου έπαιζε αυτοδίδακτος βιολί, και ξεκίνησα κι εγώ εμπειρικά. Κάθισα και έμαθα μόνος μου να διαβάζω παρτιτούρα και τώρα μπορώ να παίζω παραδοσιακή μουσική και να συνθέτω μελωδίες στο βιολί. Διάβασμα, μουσική, ψάρεμα και εργασίες στο Φάρο. Αυτός είναι ο Μιχάλης ο Τριανταφυλλάκης».
ΣΥΜΒΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ
«Στους Φάρους αν δεν περνάει κάποιος καλά, φταίει ο ίδιος, όχι οι συνάδελφοι του. Αν ο ίδιος δεν φέρεται σωστά, με αξιοπρέπεια και σεβασμό, πώς οι άλλοι θα του συμπεριφερθούν καλά; Και αν τύχει με συνάδελφο πλημμελή στα καθήκοντα του, πρέπει να δείχνει ανωτερότητα, το καλό παράδειγμα και τη σωστή συμπεριφορά. Πά­ντοτε κέρδιζα έτσι, ποτέ δεν απέτυχα 27 χρόνια σαν φαροφύλακας. Κέρδιζα το σεβασμό των συναδέλφων μου, γιατί κοίταγα το συμφέρον του άλλου, όχι το δικό μου. Αυτή η ένδειξη αγά­πης προς τους συνανθρώπους, γινόταν αμοι­βαία. Ότι θέλουμε να μας κάνουν οι άλλοι, ας το κάνουμε εμείς σε αυτούς. Πέρασε το αυτό, σαν μια συζήτηση με κάποιον στην ερημιά. Η ε­ρημιά σε φέρνει κοντά στον εαυτό σου, στα με­γάλα νοήματα, κοντά στις αλήθειες και στις ο­μορφιές της ζωής».

ΑΙΣΘΑΝΘΗΚΑΤΕ ΠΟΤΕ ΜΟΝΑΞΙΑ;
«Ποτέ. Ποτέ. Δεν είχα χρόνο για τέτοια πράγ­ματα. Ποτέ δεν ένοιωσα απομονωμένος. Μου αρέσει να είμαι στο Φάρο. Η Υπηρεσία λέει να έρχομαι δύο φορές το μήνα, εγώ είμαι τα καλοκαίρια κάθε μέρα εδώ συνεχώς, κοιμάμαι τα βράδια εδώ, τα εί­δες κι εσύ. Οι Φάροι πάντοτε με επηρέαζαν θετικά σαν άνθρωπο. Και το έργο που επιτελούμε είναι σοβαρό, αν σκεφτούμε πόσο υπεύθυ­νη είναι η θέση. Ανθρώπινες ζωές στηρίζονται πάνω μας. Πρέπει να είμαστε ακριβείς και όχι επιπόλαιοι. Χρειάζεται υπευθυνότητα».
ΑΝ ΠΑΘΕΙ ΚΑΤΙ 0 ΦΑΡΟΣ
«Δεν θα με ειδοποιήσουν। Θα ειδοποιήσω εγώ. Πρέπει να έχω ο­πτική επαφή -και έχω- κάθε βράδυ, όταν δεν επισκέπτομαι το φάρο. Αν κάτι συμβεί, είτε Κυριακή είναι είτε γιορτή, ο φαροφύλακας τα α­φήνει όλα και πάει στο καθήκον του. Ο Φάρος πρέπει να είναι αναμμένος. Ότι κι αν γίνει. Για βάλε έναν άνθρωπο να είναι μέσα στο πέλαγος, να θαλασσοπνίγεται και να βλέπει μέσα στη νύχτα ένα μονα­δικό φως. "Εκεί είναι η σωτηρία μου", λέει. Στο φως. Αυτό έχει και μεταφορική έννοια. Φως. Πώς λάμπει σήμερα; Μέσω της γνώσης, που είναι ο φάρος μπορεί να φωτίσει τη σκοτεινή πλευρά της ανθρωπότητας».


Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΦΑΡΟ ΤΗΣ ΓΡΗΑΣ
«Δυστυχώς τα νεροφαγώματα από τις
βροχές έ­χουν δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στο δρόμο. Μια νύχτα, μετά από καταιγίδα και κεραυνούς, ο Φάρος έσβησε. Και φεύγω μεσάνυχτα να έρθω να α­ποκαταστήσω τη ζημιά. Η λάσπη σε ένα σημείο ήταν μισό μέτρο, χώθηκε μέσα όλο το αυτοκίνητο. Με κίν­δυνο της ζωής μου πέρασα, έφτασα στο Φάρο και τον έ­βαλα σε λειτουργία με το εφεδρικό σύστημα. Ήταν μεγάλη κακοκαιρία, έμεινα εδώ και γύρισα την άλλη μέρα. Ακόμη και τους θερινούς μήνες, ο δρόμος είναι ένα πρόβλημα. Έχω μια μικρή βάρκα και προτιμώ να κινούμαι με αυτήν».
ΘΑ ΞΑΝΑΓΙΝΟΣΑΣΤΑΝ ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ;
«Ναι. Ανακάλυψα τον εαυτό μου μέσα στην ησυχία και την ερημιά. Αν είσαι άτομο της έρευνας, ο τόπος των φάρων σε κάνει να δουλέψεις το μυαλό σου περισσότερο από των άλλων ανθρώπων. Αν έχεις όμως αυτή την προδιάθεση. Έχω συμπληρώσει από το 2000. Όταν φύγω, θα ζητήσω από την Υπηρεσία Φάρων να μου παρασχεθεί η δυνατότητα να επισκέπτομαι τους φάρους, τουλάχιστον του τόπου μου, της Άνδρου. Οι Φάροι πάνε να κλείσουν. Είναι ένα γεγονός που το βλέπουμε να συμβαίνει σιγά σιγά στην Ελλάδα. Δεν θα μπορού­σε να γίνει μια κίνηση από πλευράς ανθρώπων που έχουν θέση και περνάει η γνώμη τους; Θα μπορέσουν οι Φάροι να συντηρηθούν και να μείνουν στολίδια μέσα στο Αιγαίο; Να το στολίζουν και όχι να το ασχημίζουν. Να μείνουν και να έχουν ζωή, όχι κλειδωμένοι με αρά­χνες μέσα. Να είναι ανοιχτοί όπως μπήκαμε εμείς σήμερα μέσα και τον βρίσκουμε καθαρό και περιποιημένο
. Έχουν δώσει εντολή να είναι κλειδωμένος ο Φάρος και να φεύγει ο φαροφύλακας. Εκείνος μένει εδώ, μόνος του, για να τον κρατάει ένα στολίδι. Τι θα απογίνουν οι Φάροι μας; Πρέπει να εί­ναι δύο οι φαροφύλακες. Σας είπα για εκείνον που πήγαμε στο Ναυτικό Νοσοκομείο. Αν ήταν μόνος του θα πέθαινε και θα έμενε σβηστός ο Φάρος. Επιτρέπονται αυτά τα πράγματα; Στο εξωτερικό υπάρχουν Σύλλογοι εθελοντών που υιοθετούν έ­να Φάρο παρατημένο, εκτός λειτουργίας, και τον αναλαμβάνουν. Ψάχνουν τα κονδύλια, κάνουν εκ­δρομές αναψυχής με εργασίες συντήρησης μαζί. Αλλά και τα υλικά της συντήρησης θέλουν λεφτά. Και ψά­χνουν για χορηγούς. Είναι διεθνές το πρόβλημα με τους Φά­ρους, όχι μόνο της Ελλάδας. Χάνουν πια τη σημασία τους».
Σβήνει η φωνή και χαμηλώνει το βλέμμα, από τη λάμψη του ορίζοντα, στης πέτρας την υλική σκληράδα. Ναι, οι Φάροι χάνουν τη σημασία τους. Γιατί το πλοίο με τα ηλεκτρονικά βοηθήματα δεν τους έχει πλέ­ον ανάγκη. Ανάγκη τους έχουν τα μικρά
σκάφη. Και ακούγεται λογικό στην εποχή που ρομαντισμός, μεράκι και ηρεμία δεν επιζούν, να μην τους διατίθενται πια τα κονδύλια που απορροφούσαν την εποχή του '50 -τότε που πήγαινες με τον εξάντα και την πυξίδα σου, το χάρτη και το φάρο. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί τρόπος να έχουν έσοδα οι Φά­ροι, να τους επισκέπτεται ο κόσμος, ακόμη και να τους κατοικεί. Το μόνο ζητούμενο πια είναι να μην καταρρέουν. Ας κάνουμε κάτι!...
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΟΝΤΙΚΗΣ
ΠΗΓΗ:Περιοδικό «Εφοπλιστής»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου